دوشنبه

پدیده لباس‌شخصی‌ها در دوران معاصر

دهه هفتاد و اوایل هشتاد

از سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۷۰ گروه‌هایی مانند انصار حزب‌الله موسوم به گروه‌های فشار و افرادی مانند حسین الله کرم، مسعود ده‌نمکی و حاجی بخشی بعنوان لباس  شخصی‌ها شناخته می‌شدند. آنان از زمان شروع به کار فعالیت این گروه‌ها و افراد ابراز بی اطلاعی می کنند. اما از حمله به زنان و دختران به دلیل بدپوششی یا حمله به جلسات انتخاباتی محمد خاتمی در سال ۱۳۷۶ یاد می کنند. از اقدامات خبر ساز این گروه در سال ۱۳۷۷ حمله به عبدالله نوری وزیر کشور و عطاالله مهاجرانی وزیر ارشاد دولت خاتمی و ضرب و شتم این دو در مراسم نماز جمعه تهران بود.یکی از اقدامات لباس شخصی‌ها در دهه ۷۰ شمسی حمله به خوابگاه دانشجویان در کوی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۸۸ بود. میترا شجاعی در مقاله خود می‌نویسد که در هنگام این حمله «وانت‌هایی از داخل مساجد بیرون می‌آمدند و بارشان مردان چماق به دست و سفید پوشی بودند که فریاد می‌زدند: خامنه‌ای خمینیه، می‌فهمی؟»
در اسفند سال ۱۳۷۸ نیز سعید عسگر یکی دیگر از اعضای گروه انصار حزب‌الله در شهرری، سعید حجاریان معروف به تئوریسین اصلاحات را را ترور کرد. سعید حجاریان از این سوءقصد جان بدر برد اما از آن زمان دچار اختلالات تکلمی شده است و بر روی صندلی چرخ‌دار می‌نشیند. سعید عسگر مدت کوتاهی پس از بازداشت آزاد شد و در سال ۱۳۸۲ به همراه ۲۵۰ لباس شخصی دیگر به خوابگاه دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی در طرشت حمله کرد. در تمامی این سالها این گروه ملبس به پیراهن‌های سفید در تجمعاتی که مورد تایید نظام نبود حضور می‌یافتند و آنها را به هم می‌زدند.

حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸

متن بیانیه اعتراضی شورای پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران به حمله لباس شخصی‌ها به دانشگاه تهران در خرداد ۱۳۸۸ و ضرب و شتم دانشجویان لباس شخصی‌ها در بعد از انقلاب ۱۳۵۷ حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸۸ نقش پررنگی داشتند. در این زمان وجود فضای مجازی اینترنتی و انتشار سریع اخبار باعث گردید تا تصاویر زنده و گویایی از این گروه‌ها در سراسر جهان پخش شود. لباس شخصی‌ها در این زمان علاوه برچوب و چماق و چاقو، با سلاح گرم به سرکوب گروه‌های معترض می‌پرداختند. علاوه بر درگیری با تظاهر کنندگان گزارش‌ها از تخریب اموال عمومی، شکستن شیشه‌های منازل و اتومبیل‌ها توسط لباس شخصی‌های وجود دارد.
لباس‌شخصی‌ها با گاز اشک‌آور، باتوم، شوک الکتریک و زنجیر و باتوم و گاز فلفل به حسینیه جماران وارد شدند و با ایجاد رعب و وحشت در میان شرکت کنندگان در این مراسم موجب نیمه تمام ماندن سخنرانی محمد خاتمی شدند. لباس شخصی‌ها به همراه نیروی انتظامی و بسیج در سرکوب اعتراضات عاشورای ۱۳۸۸ که به کشته شدن تعدادی از معترضان منجر شد شرکت داشتند.
هویت لباس شخصی‌ها
تجهیزات نیروهای لباس شخصی مانند موتورها، باتوم‌ها و دیگر سلاح‌هایی این نیروها، نیازمند مجوز از نیروی انتظامی است.جمشید انصاری، دبیر کمیته سیاسی فراکسیون خط امام معتقد است لباس‌شخصی‌هایی که در حمله به کوی دانشگاه و سرکوب ناآرامی‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸۸ شرکت داشتند، از برخی نهادهای رسمی دستور می گیرند. در نقطه مقابل اغلب اوقات مقامات جمهوری اسلامی نیروهای لباس شخصی را نیروهای مردمی خودجوش معرفی می‌نماید که از سوی حکومت سازماندهی نمی‌شوند.
محسن سازگارا که از تشکیل‌دهندگان سپاه پاسداران بوده معتقد است که لباس شخصی‌ها زیر نظر اطلاعات سپاه پاسداران فعالیت می‌کنند. سازگارا می‌گوید که حتی پلیس هم از لباس شخصی‌ها  می‌ترسد و نمی‌تواند در مقابل این گروه عکس‌العمل نشان دهد. لباس شخصی‌ها قانونی نیستند و برای سرکوب مردم شکل گرفته‌اند. سازگارا معتقد است که بودجه لباس شخصی‌ها در حال حاضر توسط بیت رهبری و از سود صندوق ذخیرهٔ دادگستری تامین می‌شود. امیر فرشاد ابراهیمی هم در مورد قدرت آنها گفته: من بارها و بارها شاهد بودم که مثلا یک بچه ۱۷، ۱۸ ساله به یک سرهنگ نیروی انتظامی دستور می‌داد و سرش داد می‌زد که مثلا «چرا نیروهای‌تان را نمی‌آورید جلو؟!» و متأسفانه می‌دیدم که پلیس هم حرف این افراد را اجرا می‌کرد و نسبت به آنان مماشات داشت و از آنان می‌ترسید . چون همه به خوبی می‌دانستند که انصار حزب‌الله یعنی رهبری .ابوالحسن بنی صدر، اولین رییس‌جمهور در جمهوری اسلامی ایران، معتقد است که نیروهای لباس شخصی در زمان نا آرامی های پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ بطور عمده توسط بیت رهبری و افرادی مانند مجتبی خامنه‌ای و میر حجازی رهبری می‌شوند.